IFRS 15, Doanh thu từ Hợp đồng với Khách hàng 

Bài viết này xem xét việc áp dụng IFRS 15, Doanh thu từ Hợp đồng với Khách hàng trong việc kế toán chiết  khấu thanh toán (thanh toán sớm); phù hợp nhất với sinh viên học môn FA. Sinh viên học FA1 và FA2 cũng  có đề cập đến chiết khấu thanh toán sớm nhưng chi tiết cơ bản của IFRS 15 sẽ ít liên quan hơn. 

IFRS 15 áp dụng mô hình năm bước khi ghi nhận doanh thu: 

∙ Bước 1: Xác định hợp đồng với khách hàng 

∙ Bước 2: Xác định nghĩa vụ thực hiện trong hợp đồng 

∙ Bước 3: Xác định giá giao dịch 

∙ Bước 4: Phân bổ giá giao dịch cho các nghĩa vụ thực hiện trong hợp đồng 

∙ Bước 5: Ghi nhận doanh thu khi (hoặc khi) đơn vị đáp ứng nghĩa vụ thực hiện 

Hạch toán chiết khấu 

Chiết khấu thanh toán (còn được gọi là chiết khấu thanh toán nhanh hoặc giảm giá tiền mặt) được cung cấp  cho khách hàng mua chịu để khuyến khích thanh toán nhanh chóng dư nợ của họ. Không có gì đảm bảo rằng  khách hàng sẽ áp dụng chiết khấu thanh toán ngay tại điểm bán hàng vì phụ thuộc vào việc khách hàng mua  chịu có quyết định thanh toán trong thời hạn hưởng chiết khấu hay không. 

Để ghi nhận doanh thu, doanh nghiệp phải xác định khoản thanh toán mà doanh nghiệp dự kiến sẽ được nhận theo tiêu chí của IFRS 15. 

Theo IFRS 15, bước thứ ba của mô hình năm bước yêu cầu một thực thể kinh doanh ‘Xác định giá giao  dịch’, là số tiền mà một doanh nghiệp dự kiến sẽ nhận được để đổi lấy việc chuyển giao hàng hóa và dịch  vụ. Khi đưa ra quyết định này, doanh nghiệp sẽ xem xét các hoạt động kinh doanh thông thường trong quá  khứ. [IFRS 15:47] 

Khi chiết khấu thanh toán sớm được cung cấp, có nghĩa là khoản thanh toán dự kiến sẽ thay đổi (số tiền nhận  được thay đổi) vì số tiền mà doanh nghiệp nhận được phụ thuộc vào sự lựa chọn của khách hàng về việc liệu  họ có áp dụng khoản chiết khấu hay không. 

Trong trường hợp một hợp đồng có chứa các yếu tố của khoản thanh toán thay đổi, doanh nghiệp nên ước tính  số lượng khoản thanh toán thay đổi mà doanh nghiệp sẽ nhận được theo hợp đồng. [IFRS 15:50]. 

Khi một doanh nghiệp bán hàng cho khách hàng và khoản chiết khấu thanh toán sớm được đưa ra, doanh thu  được ghi nhận ban đầu sẽ cần được ước tính xác suất khách hàng áp dụng chính sách chiết khấu. Khi doanh  nghiệp kỳ vọng khách hàng sẽ chấp nhận chiết khấu, doanh thu sẽ được ghi nhận sau khi trừ đi chiết khấu. 

VÍ DỤ 1 

Công ty J đã bán hàng hóa với giá niêm yết là 2.000 USD dưới hình thức bán chịu cho một khách hàng. J Co  với thời hạn thanh toán 30 ngày và đã đưa ra cho khách hàng chính sách chiết khấu thanh toán sớm 3% nếu 

việc thanh toán được thực hiện trong vòng 14 ngày. Dựa trên kinh nghiệm trước đây, khách hàng dự kiến sẽ thanh toán trong vòng 14 ngày và do đó sẽ được hưởng chiết khấu 3%. 

Kế toán nào sẽ được yêu cầu để giải quyết giao dịch này trong các tình huống sau: 

Khách hàng thanh toán trong thời hạn thanh toán 14 ngày như dự kiến. 

Khách hàng thanh toán sau thời hạn thanh toán 14 ngày. 

Trả lời  

Doanh số bán hàng ban đầu sẽ được ghi nhận với số tiền sau khi trừ chiết khấu là 1.940 đô la (2.000 đô la x  97%) vì đó là số tiền mà J Co dự kiến sẽ nhận được từ khách hàng: 

Nếu khách hàng thanh toán trong thời hạn thanh toán 14 ngày,kế toán sẽ hạch toán là: 

Nếu khách hàng thanh toán sau khoảng thời gian 14 ngày, J Co sẽ hạch toán như sau: 

Dựa trên kinh nghiệm trước đây, nếu J Co không kỳ vọng khách hàng thực hiện thanh toán trong vòng 14  ngày, thì toàn bộ 2.000 đô la sẽ được ghi nhận là doanh thu ngay từ đầu. Sau đó, nếu khách hàng thanh toán  trong khoảng thời gian 14 ngày, sẽ điều chỉnh để giảm doanh thu 60 đô la. 

VÍ DỤ 2 

Công ty J đã bán hàng hóa cho một khách hàng khác với giá niêm yết là 8.000 USD. Các điều khoản thanh  toán tương tự đã được cung cấp cho khách hàng trong Ví dụ 1. Dựa trên kinh nghiệm trước đây, khách hàng  này dự kiến sẽ thanh toán sau 14 ngày và do đó sẽ không được hưởng chiết khấu thanh toán sớm 3%. 

Kế toán nào sẽ được yêu cầu để giải quyết giao dịch này trong các tình huống sau: 

1. Khách hàng thanh toán sau 14 ngày như dự đoán 
2. Khách hàng thanh toán trong thời hạn thanh toán 14 ngày và được hưởng chiết khấu. Trả lời 

Doanh thu ban đầu sẽ được ghi nhận theo giá niêm yết vì đó là số tiền mà J Co kỳ vọng được từ khách hàng:

Nếu như dự kiến, khách hàng thanh toán sau khoảng thời gian 14 ngày, J Co sẽ hạch toán như sau: 

Tuy nhiên, nếu khách hàng bất ngờ thanh toán trong thời hạn thanh toán 14 ngày thì một phần doanh thu ban  đầu được ghi nhận phải được giảm trừ và thay vào đó, kế toán sẽ hạch toán là: 

Cần có yếu tố xét đoán về việc liệu một đơn vị có khả năng áp dụng chiết khấu thanh toán nhanh hay không  và do đó, doanh thu ban đầu nên được ghi nhận là bao nhiêu. Điều này sẽ có tác động đến tỷ suất lợi nhuận  gộp của các doanh nghiệp và cần có bằng chứng thích hợp để hỗ trợ cho các xét đoán được đưa ra.